Economische Krachtpatsers van Afrika
Afrika wordt vaak geassocieerd met uitdagingen: armoede, conflict, klimaatverandering en een groeiende schuldenlast. Deze problemen domineren vaak de economische analyses van het continent en overschaduwen de enorme vooruitgang en kansen die Afrika te bieden heeft. In deze blog kijken we naar Afrika vanuit een ander perspectief. Afrika is namelijk niet alleen een continent van uitdagingen, maar ook van economische groei, innovatie en kansen. Maar liefst 9 van de 20 snelst groeiende economieën liggen in Afrika. Ook heeft Afrika een van de jongste en snelst groeiende bevolking ter wereld, enorme steden, enorme hoeveelheid aan grondstoffen en herbergt het continent verschillende grote economische krachtpatsers. In deze blog richten we de spotlight op deze economische krachtpatsers – landen die niet alleen Afrika, maar ook de wereld inspireren met hun economische prestaties en potentieel. Benieuwd naar de titanen die het continent voortstuwen? Lees verder en ontdek de economische zwaargewichten van Afrika!
Sinasappels te koop in de oude Casbah van Algiers, Algerije. Foto: Jos Hummelen, Africrew
Wat is het rijkste land in Afrika?
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen, wat is het rijkste land in Afrika? Dat hangt er natuurlijk vanaf hoe je "rijkdom" definieert. Is dat de totale omvang van de economie, oftewel het Bruto Binnenlands Product (GDP)? Of kijken we naar GDP per capita, de welvaart per persoon?
Als we kijken naar GDP per capita, springen kleine eilandstaten zoals Seychellen en Mauritius eruit. Deze luxe bestemmingen, met bloeiende toerismesectoren en stabiele economieën, hebben een welvaart per inwoner die tien keer hoger ligt dan het Afrikaanse gemiddelde!
In 2024 was Seychellen in termen van GDP per capita het rijkste land van Afrika met een GDP van $21.875 per inwoner. Deze eilandengroep, gelegen in de Indische Oceaan ten noorden van Madagaskar, staat bekend om haar exclusieve resorts, prachtige stranden en een florerende toerismesector die de ruggengraat van de economie vormt. Dankzij een combinatie van hoogwaardige diensten en een kleine, goed opgeleide bevolking heeft Seychellen een uitzonderlijk hoog welvaartsniveau bereikt. Je kan dus zeggen dat de Seychellen het rijkste land in Afrika is, als je kijkt naar rijkdom per inwoner.
Maar als we kijken naar de totale omvang van de economieën, dan zien we heel andere landen de topposities pakken. Hieronder staan de vijf grootste economieën van Afrika op een rij:
1. Zuid-Afrika
Zuid-Afrika is de grootste economie van Afrika en een van de meest geïndustrialiseerde, technologisch geavanceerde en gediversifieerde economieën op het continent. Het IMF berekende dat Zuid-Afrika met $403 miljard het grootste Bruto Binnenlands Product (GDP) van Afrika heeft, in 2024. Het land heeft enorme economische vooruitgang geboekt sinds het einde van de apartheid in 1996. De economie, ooit sterk afhankelijk van natuurlijke hulpbronnen en mijnbouw, is de laatste jaren verder gediversifieerd. Zo is de financiële dienstensector inmiddels een belangrijke drijvende kracht van de Zuid-Afrikaanse economie. Toch staan deze successen naast aanzienlijke uitdagingen. Volgens PWC kampt de mijnbouwsector met zorgen over duurzaamheid en een gebrek aan nieuwe investeringen, wat de lange termijn van deze industrie onzeker maakt. Tegelijkertijd worden andere delen van de economie belemmerd door structurele problemen, zoals hoge werkloosheid, ongelijkheid en stroomtekorten. Toch is er hoop. Met de komst van de Regering van Nationale Eenheid in 2024 heeft het land een kans om noodzakelijke hervormingen door te voeren. Investeringen in hernieuwbare energie, modernisering van infrastructuur en deelname aan het Afrikaanse Continentale Vrijhandelsgebied (AfCFTA) bieden nieuwe perspectieven voor groei en stabiliteit. En zo blijft Zuid-Afrika, Afrika`s enige lid van de G20, een voorbeeld van economische vooruitgang en veerkracht op het continent.
2. Egypte
Kort achter Zuid-Afrika komt Egypte, met een GDP van $380 miljard. De economie haalt voordeel uit strategische handelsroutes zoals het Suezkanaal, waar jaarlijks 12% van de wereldhandel doorheen gaat, en een bloeiende toerismesector die miljoenen bezoekers trekt. Maar de economie staat de laatste jaren flink onder druk. Het land kampt met hoge inflatie, die in 2023 piekte op 40% en ook hebben de oorlogen in Gaza en Oekraïne geleid tot dalende inkomsten uit toerisme en hogere voedsel- en energiekosten. Daarnaast heeft het leger sinds de coup in 2013 veel te zeggen in Egypte, wat economische hervormingen en groei van de privésector belemmert. Toch zijn er lichtpuntjes. In 2024 ontving Egypte een recordinvestering van $35 miljard uit de Verenigde Arabische Emiraten, gevolgd door tientallen miljarden aan toezeggingen van internationale instellingen zoals het IMF en de Wereldbank. Deze injecties ondersteunen hervormingen die de economie op een stabieler pad brengen. Reuters benadrukte in oktober 2024 dat Egyptes economie, na jaren van crisis, dankzij hervormingen en internationale steun op weg is naar herstel met verwachte groei van 4% in 2025 en meer dan 5% in 2027!
3. Algerije
Met een GDP van $260 miljard in 2024 volgens het IMF, behaalt Algerije de bronzen medaille op de lijst van grootste economieën in Afrika. Het land is een wereldspeler in de olie-industrie, met een dagelijkse productie van ongeveer 1,4 miljoen vaten in 2023 en de derde grootste oliereserves in Afrika na Nigeria en Libië (Statista). Fossiele brandstoffen domineren de economie en vormen bijna 25% van het GDP en een groot deel van de exportinkomsten. Deze afhankelijkheid maakt Algerije’s economie kwetsbaar voor schommelingen op de wereldmarkt. Dit benadrukt de noodzaak voor economische diversificatie en inzet op vergroening van de economie, maar voorlopig blijft fossiele brandstoffenindustrie de belangrijkste motor achter de Algerijnse welvaart.
4. Nigeria
Met een GDP van $253 miljard blijft Nigeria een van de grootste economieën van Afrika. Het land combineert een rijke olie- en gasindustrie met een groeiende dienstensector, en zijn omvangrijke bevolking maakt het een belangrijke regionale speler. Toch staat de economie onder zware druk door uitdagingen zoals torenhoge inflatie, een zwakke munt en sociale onrust.
In 2024 verloor de naira meer dan 100% van zijn waarde, terwijl inflatie piekte op 34,6%, met voedselprijzen die nog sneller stegen. Hervormingen onder het nieuwe leiderschap van President Bola Tinubu zoals het afschaffen van brandstofsubsidies en het liberaliseren van de valutamarkt waren noodzakelijk, maar hebben het leven voor veel Nigerianen duurder gemaakt. Toch blijft de regering vasthouden aan deze koers, met de belofte dat het beleid op lange termijn positieve effecten zal hebben. Dit zorgt voor protest en onrust onder de bevolking. In 2024 waren er wijdverspreide protesten onder de slogan #EndBadGovernance. Toch verwachten experts dat het volhouden van de hervormingen op langere termijn zal zorgen voor economische herstel en op den duur ook voor betere levensomstandigheden voor de Nigerianen zelf.
5. Marokko
Met een GDP van $157 miljard in 2024 bekleedt Marokko de vijfde plaats op de lijst van grootste economieën van Afrika. Onder leiding van koning Mohammed VI heeft het land de afgelopen 25 jaar indrukwekkende vooruitgang geboekt. Volgens de VN is de levensverwachting sinds 1999 met negen jaar gestegen en is het inkomen per capita verdubbeld! De kern van de transformatie van Marokko ligt in zijn economische modernisering en ambitie om zich te positioneren als een belangrijke speler in de mondiale economie.
Een van de kroonjuwelen van deze modernisering is de haven Tanger Med, de grootste containerhaven in de Middellandse Zee, die Marokko verbindt met mondiale waardeketens. Dankzij investeringen in infrastructuur en gerichte focusstrategieën heeft het Noord-Afrikaanse land ook een leidende positie verworven in de auto-industrie. Met investeringen van vooral Franse merken zoals Renault en PSA Group is Marokko nu de grootste autoproducent en -exporteur van Afrika, wat het land een enorme economische boost geeft. Daarnaast heeft Marokko zich gepositioneerd als een pionier in duurzaamheid. Met de bouw van onder andere de Noor-zonnecentrale, de grootste geconcentreerde zonne-energiecentrale ter wereld, en ambitieuze plannen voor 52% hernieuwbare energie tegen 2030, zet het land in op een groenere toekomst.
Maar ondanks deze successen blijft de weg naar verdere groei uitdagend. Marokko moet investeren in onderwijs, innovatie en sociale hervormingen om de groei inclusiever te maken.
Marokko’s vooruitgang illustreert echter een enorm potentieel en is daarmee niet alleen een van de economische zwaargewichten op het Afrikaanse continent, maar langzamerhand ook een steeds belangrijkere speler in de wereldwijde economie.
De Afrikaanse economieën
Dus, met een gezamenlijke economische omvang van $2,8 biljoen laat Afrika zien dat het een continent is vol economische potentie en ambitie. Landen zoals Zuid-Afrika, Egypte, Algerije, Nigeria en Marokko vertegenwoordigen samen de motoren van groei, innovatie en economische vooruitgang en kleine eilandstaten zoals de Seychellen en Mauritius laten indrukwekkende economische cijfers zien. Tegelijkertijd worden sommige van deze economieën met complexe uitdagingen zoals inflatie, conflict, een zwakke munt, en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Daarbij moet ook gezegd worden dat Afrika nog steeds een groot aantal van de minst ontwikkelde landen ter wereld bevat, met een gemiddelde economische omvang en GDP per capita dat slechts een fractie is van dat van veel Europese of Aziatische landen. Er is dus nog genoeg vooruitgang te boeken. Maar wat Afrika uniek maakt, is niet alleen de omvang van zijn uitdagingen, maar ook die van zijn mogelijkheden. Met een super jonge en snelgroeiende bevolking, rijke natuurlijke hulpbronnen, ambitieuze hervormingen en veel snelgroeiende economieën heeft het continent het potentieel om enorme vooruitgang te boeken op economisch terrein. De Afrikaanse economieën is dan ook een thema dat veel wordt besproken in onze podcast. Dus, ben je benieuwd naar de verhalen achter de cijfers? Luister naar onze podcast en ontdek de dynamiek, uitdagingen en inspirerende vooruitgang van Afrika. Laat je meenemen in de verhalen van een als maar groeiend continent dat continu in beweging is. Luister De Africast!
